Endüstriyel servo motorlar, oldukça yaygın kullanım alanına sahip. Hassas olması, hızının ve torkunun kontrol edilebilmesi gibi özellikler sunan bu motor; bir elektrik motoru çeşidi. Otomasyon sistemleri, robotik teknoloji alanları, CNC makineleri, tekstil endüstrisi, baskı makineleri gibi birçok farklı sektörde günlük hayatta servo motorlara ve sürücülere rastlamak mümkün. Bu içeriğimizde servo motorlar ve servo sürücü teknolojisi hakkında en çok merak edilen bilgileri detayları ile paylaşacağız.
Servo Motor Nedir?
Hassas kontrol, hızlı tepki verme süresinin olması, yüksek verimlilik vaat etmesi, çoklu geri bildirim sistemleri gibi daha birçok özelliği bulunan servo motor bir elektrik motoru çeşidi. Servo kontrol sistemi tarafından gönderilen sinyalini dinleyerek çalışır. Makinelerde genelde kullanılan kontrol sistemi ise PLC olarak karşımıza çıkar. Bu nedenle özellikle otomasyon sistemlerinde servo motorları çok sık karşımıza çıkar.
Servo Sürücü Nedir?
“Servo motor nedir?” sorusuna yanıt verdikten sonra sektör hakkında bir başka sıklıkla merak edilen diğer bir soruyu cevaplayalım. Servo sürücü nedir? Servo sürücüler bir kontrol sisteminden kendisine gelen sinyali alan ve servo motorunu kontrol edilerek motordaki hız ile torku koruyan bir elektronik aygıt. Servo motorunun kontrolünü sağlamak adına sürücü kullanılır.
Servo Sürücü Türleri
Servo sürücüler genel olarak iki farklı türe ayrılır. Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Dijital servo sürücü
- Analog servo sürücü.
Dijital Servo Sürücü
Dijital servo sürücü diğer tür olana analog servo sürücülerine göre daha iyi kontrol yeteneği olan ve dijital ekranı sayesinde daha rahat kullanım sunan bir servo sürücü türü. Özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- İşlemlerin dijital ekranda gösterilmesi
- Yüksek hassasiyet ve çözünürlük
- Parametreleri ayarlayarak özelleştirebilme imkanı
- Dinamik performansı arttırma ve vibrasyonu en aza indirgeme imkanlarını sunması
- Diğer otomasyon ekipmanlarına kolayca entegre edilebilmesi
- Açık ve kapalı çevrim kontrol özellikleri
- Hataları tespit edip bunları monitörize edebilme
- Sistem güvenliği sağlama
Analog Servo Sürücü
Analog servo sürücü dijital versiyonuna göre günümüzde artık ekonomik olması dışında çok da tercih edilmeyen bir cihaz. Elektriksel servo motorlar için önemi büyük olan sürücülerden analog tipinin özelliklerini de aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Geleneksel sinyalleri kullanarak çalışma
- Basit ve ergonomik dizayn
- Güvenilir gösterge sağlama
- Dijitale göre daha geniş kullanım alanı imkanı
- Giriş gecikmesinin az olması
- Daha ekonomik bir seçenek olması
Servo Motor Avantajları
Servo motor avantajları çok sayıda olduğundan endüstride çok sayıda alanda kullanımı tercih edilir. Son teknolojik alanlarda da diğer motorlara göre daha sık tercih edilir. Servo sistemleri kullanmanın kazandırdığı avantajlar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Hassas kontrol yeteneği ile hata payını en aza indirgeme
- Tepki hızının yüksek olması
- Yüksek verimlilik
- Dinamik yapı
- Yüksek performans gösterme
- Farklı uygulamalarla uyumlu olması
- Dairesel ve doğrusal hareket
- Hız, tork ve geri bildirim görevlerini üstlenen enkoder sensörle birlikte çalışma
- Sabit çalışma yetisi
- Uzun ömürlü olma
- Zorlu çalışma koşullarına karşı dayanıklılık gösterme şeklinde belirtilebilir.
Servo Motor Kontrol Sistemleri
Servo motor kontrol sistemleri, bir cihazda veya motorda hareketin kontrolünü sağlamak, hassas konumlandırmak gibi hedeflerle kullanılır. Bu sistemler kapalı döngü kontrol sistemi olarak görev yapar. Bir döner şaft gerçek konumu devamlı ölçer ve kontrolden gelen sinyalle yaptığı ölçümü karşılaştırarak motoru oldukça hassas şekilde sürekli yönetir. Bu sistemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Kontrol sinyali üretimi
- Geri bildirim sistemi
- PID kontrol sistemi
- Pozisyon ve hız kontrolü
- Güç kontrolü
- Koruma sistemi
- İletişim protokolü
- Programlanabilir özelleştirilebilir kontroller
Servo Motor Tamiri
Endüstriyel motor sistemleri zaman zaman her motorda olduğu gibi arızalanabilir, revize gerektirebilir, parça değişimine gidebilir. Düzenli ve programlı bakıma da ihtiyaç duyar. Servo motor tamiri olarak adlandırılan bu işlem mutlaka alanında uzman profesyoneller tarafından yapılmalı. Araştırma yaparken motorun markası hizmet kapsamı dahilinde olan bir yetkili servis tercih edilmeli. Parça değişimi gerektiren durumlarda da her zaman markanın orijinal parçaları kullanılmalı. Aksi hâlde kısa zamanda sorunun tekrar ortaya çıkması riski doğar.
Hareket kontrol sistemleri tamir sürecinde genel olarak aşağıdaki yol izlenir:
- Servo motorun içinin açılması ve parçalarının her birinin fiziki olarak muayene edilmesi
- Motor parçalarından zarar görenlerin mekanik veya manyetik olarak onarılması
- Onarılamayacak durumda olan parçaların orijinal yedek parça ile değiştirilmesi
- Parçaların her birinin ince detaylı şekilde temizlenmesi
- Çeşitli teknolojik cihazlar kullanılarak motorun parametrelerinin ölçülmesi
- Motorun parçalarının dikkatli şekilde yeniden birleştirilmesi
- Son kontrollerin yapılarak motorun beklenen performansta çalışıp çalışmadığının sağlamasının yapılması
- Sahibine servo motorun teslim edilmesi
Servo motor tamiri sürecinde; geri bildirim sistemi test edilir, sargıların durumuna bakılır, mekanik parçalar kontrol edilir, hareketli parçalar yağlanır ve ince detaylı tüm parçalar temizlenerek tozdan kirden arındırılır. Bu sayede motorun ömrü oldukça uzayacak ve kullanımı sırasında sorunsuz, temiz bir süreç sağlar. Ekonomik açıdan da yeni bir servo motor satın almaya göre oldukça düşük bütçeli bir işlem olduğundan da emin olabilirsiniz. Yalnızca bu süreçte servo motorunuzun hem düzenli bakımlarını yapması hem tamirini en iyi şekilde sonuçlandırması için kurumsal yetkili servisten başka bir yerle çalışmamanız gerektiğini belirtmek isteriz. Elektrik motoru gibi hassas işçilik ve yoğun bilgi gerektiren işlemlerde en güvenilir nokta kurumsal firmalar.
