Motor bobinajı, bir elektrik motorunun elektromanyetik alan üreten ve akımın taşınmasını sağlayan iletkenlerinin optimizasyonu ya da zarar gören bobinlerin onarılması olarak kısaca özetlenebilir. Bobinaj teknikleri seçiminde uygulama yapılacak olan cihazın ihtiyaçları ve tasarımı bobinaj işlemini uygulayacak uzmanlar tarafından göz önünde bulundurulur.
Uzmanlar, gerekli analizleri yaptıktan sonra uygun bobinaj teknikleri arasında seçim yaparak gerekli işlemleri hassasiyetle yapar. Bu yazımızda elektrik motoru bobinajı, kullanılan teknikler, gerekli malzemeler, yüksek gerilim motor bobinajı gibi en çok merak edilen noktalara detayları ile değindik. İşte ayrıntılar…
Elektrik Motoru Bobinajı
Bir elektrik motoruna bağlı bobinlerin, motor performansını daha iyi hale getirmek, arızaları gidermek ya da bakım amaçlı olarak elektrik motoru bobinajı işlemine tabi tutulması gerekebilir. Bu durumda uzmanlar öncelikle elektrik motoru üzerinde inceleme yaparak bobinlerin durumu hakkında tespitler ve uygun yöntem seçimi yaparlar. Değerlendirme sürecini takiben elektrik motoru bobinajı için gerekli olan bobinlerin çıkarılması işlemi yapılır.
Çıkarılan bobinler öncelikle eski yalıtım malzemelerinden arındırılarak yeniden sarılır ve yalıtım ile kaplanır. Ardından gerekli bağlantılar ve testler yapılarak bobinler tekrar bağlanır. Bu işlemler sonrasında elektrik motoru bobinajı işlemi tamamlanmış olur ve motor gerekli montaj işleminden sonra kullanılabilir hale gelir.
Bobinaj İşlemleri
Bobinaj işlemleri elektrik motorlarındaki rotor ve stator bobinlerinin sarılması, bağlanması son olarak da monte edilmesi şeklinde ilerleyen son derece profesyonel işlemler bütünüdür. Motorun düzgün ve maksimum düzeyde performans ile çalışmasını sağlayan bobin sarımı oldukça büyük önem sahiptir. Her işlem kendine özgü şekilde ilerletilse de bobinaj süreçleri için genel olarak şu şekilde işlemleri sıralayabiliriz:
- Motorun içinin açılıp parçalarının demonte edilmesi
- Eskiyen bobinlerin yerinden diğer parçalara zarar vermeden özenle çıkarılması
- Motora uygun şekilde yeni bobin sarımı işleminin yapılması
- Bağlantıların yapılarak yeni bobinlerin yerleştirilmesi
- Aşırı ısınma, kısa devre vs. problemleri engellemek için yalıtım malzemelerinin eklenmesi
- Motorun sökülen tüm parçalarının doğru şekilde birleştirilmesi
- Son düzenlemeler ve testlerin yapılması
- Sahibine teslim edilmesi
Motor Bobinaj Teknikleri
Yapıldıkları parçaya göre farklı isimlere sahip olan motor bobinaj teknikleri hakkında kısaca şu şekilde bahsedilebilir:
- Ters yönlü çift motor sarımı
- Zikzak motor sarımı
- Dairesel motor sarımı
- Çift katlı motor sarımı
- Üçgen motor sarımı
- Yıldız motor sarımı
Ek olarak ikili kombinasyonlar yapılarak uzman kişi motorun daha iyi çalışması adına kendi inisiyatifini de alabilmektedir. Önemli olan motorun çalışırken performansını en yüksek seviyede tutmak adına bakım onarımları tamamlayıp sahibine motoru geri teslim etmektir. Hangi sarım şeklinin hangi motora uygun olduğu konusunda uzman kişi hesaplamaları ile karar verecektir.
Bobinaj Malzemeleri
Motor sarımı sırasında arızalı parçaların değiştirilmesi, iletken ve yalıtkan malzemelerin motorun kullanım amacına ve orijinalliğine uygun şekilde kullanılması çok önemlidir. Bobinaj malzemeleri arasında en çok kullanılanlar emaye bobin telleri, pres bantlar, izolasyon sıvıları, makaronlar, silikon kablolar, sargı ipleri, rulmanlar ve şalterler şeklinde sıralanabilir.
Bobinaj malzemeleri seçimini uzmanlar büyük bir titizlikle yapacak ve motorun en uygun güçte en uzun ömürlü şekilde çalışmasını sağlayacaklardır. Elektrik motoru bobinaj ekipmanları sökme, takma, tamir, bakım vs. gibi tüm süreçler ile ilgili yalnızca kurumsal firmalardan yardım aldığınızdan emin olmalısınız. Motorun sağlıklı ve uzun ömürlü çalışabilmesi adına yegane kural motorun sadece markası konusunda bilgi sahibi olan bir servise emanet edilmesidir.
Yüksek Gerilim Motor Bobinajı
Endüstriyel amaçlarla kullanılan ve 1000 voltun üzerindeki sistemlerde çalışan motorlar için yapılan sarım işlemine yüksek gerilim motor bobinajı adı verilir. Yüksek gerilim motorları, fabrikalarda, enerji sahalarında, madenlerde, petrol ve gaz rafinerilerinde, demir çelik tesislerinde ve demiryolu tesislerinde başta olmak üzere büyük hacimli işlerde kullanılan son derece güçlü motorlardır. Bu sebeple oldukça kritik öneme sahiptirler. Yüksek gerilim motor bobinajı işlemlerinin alanında uzman ve azami derecede dikkatli profesyoneller tarafından yapılması gerekmektedir. Tecrübeli kişilerin dahi zorlanarak ve ince detaylarla uğraşarak yaptığı bu işlemin önemini anlamak cihaz sahibi açısından çok elzem bir durumdur.
Motor Bobinaj Bakımı Maliyeti
Motor bobinaj bakımı maliyeti tamirat ve bakım onarım süreçleri açısından önemli konulardan biridir. Araç sahipleri bobinaj değişimi veya tamir hakkında bilgi almak için yetkili servise ulaşarak bilgi alabilir ve tahmini işlem maliyetinin ne kadar olabileceğini öğrenebilir. Ancak bu noktada kesin bilgi verilememesinin nedeni sürecin kendi içinde şekillenecek olmasıdır. Örnek olarak yaşanılan problem bobin sarımı ile çözülemediği takdirde başka ek işlemler, motor bakımı, temizlik, işçilik maliyeti gibi unsurlar bir arada düşünülerek önceden bilinemeyeceği için kesin fiyat bilgisini motor tamamen tamir edildikten sonra vermek daha sağlıklı olacaktır.
Öte yandan motor bobinaj makineleri üzerinde oldukça hassas işçilikle çalışılması gereken cihazlardır. Bobinaj teknolojisi ürünleriyle ilgilenecek olan kişiler çoğu zaman elektrik elektronik mühendisleridir. İnce hesaplamalar yapılmalı, bobinajların manyetik alanlarını doğru ayarlamalı, bobinlerin sarım şekline doğru karar verilmelidir. Bu tür hesaplamalar çok iyi fizik bilgisi, eğitim ve tecrübe gerektirmektedir. Bu nedenle maliyet açısından daha uygun olacağı düşünülerek yetkili servis dışındaki yerlerde bobinaj değişimi yaptırmak motorda çok ciddi arızalara neden olabilir. Bu durum cihaz sahibinin zaman ve para kaybına da sebebiyet vereceğinden güvenilir kurumsal firmalardan başka yerde bobinaj sarımı yaptırmamanızı tavsiye ederiz.
